Wstęp

Drodzy rodzice i opiekunowie, cieszymy się, że zapoznaliście się z naszą ofertą. Oznacza to, że jesteście jednym z tych dorosłych, którzy chcieliby dobrze i bezpiecznie towarzyszyć dzieciom w drodze do dorosłości, także w dziedzinie edukacji seksualnej. Chcielibyśmy Wam w tym pomóc. Ponieważ bardzo niewielu dorosłych nauczyło się mówić na tematy takie jak: ciało, miłość, seksualność i tożsamość w naturalny sposób, więc każda osoba ma swój własny "plecak do edukacji seksualnej" - dla jednych dobrze wypełniony, dla innych raczej pusty.

Chcielibyśmy pomóc Wam w wypełnieniu "poszczególnych przegródek" Waszego plecaka - tak, abyście mogli odpowiedzieć na wszystkie pytania, które Wasze dzieci mają w dzieciństwie i okresie dojrzewania, i prawdopodobnie zadają Wam dopiero wtedy, gdy zorientują się, że otrzymają odpowiedzi.

Jako dorosły członek rodziny jesteście pierwszą osobą dla swoich dzieci - nawet jeśli w przedszkolu i/lub szkole mają zaangażowane osoby, które zapewniają odpowiednią do wieku i wrażliwą edukację seksualną. To Wy nazywacie wszystkie części ciała już przy stole do przewijania lub niektóre z nich pomijacie; to Wy możecie odpowiedzieć na pytania dotyczące seksualności, być może: "jesteś jeszcze o wiele za młody" lub "ciekawe pytanie, muszę się zastanowić, jak ci na nie odpowiem".

Im wcześniej zaczniecie poruszać tematy ciała, miłości, związku, seksualności i tożsamości jako normalne tematy dnia codziennego, tym łatwiej będzie Wam i Waszym dzieciom. Im są starsi, tym bardziej żenujące stają się tak zwane "rozmowy edukacyjne". Często obie strony oddychają z ulgą po ich zakończeniu. Korzystniejsze jest ostrożne towarzyszenie dzieciom. Dzieci, które dowiedziały się, że mogą przyjść do Was/Ciebie ze swoimi pytaniami i otrzymać poważne i poprawne odpowiedzi, będą przez długi czas nadal kierować do Was/Ciebie swoje pytania.

Rodzice chcą dla swoich dzieci tego, co najlepsze. Dlatego tym ważniejsze jest, aby poważnie traktować wszelkie negatywne postawy wobec edukacji seksualnej (czy to poprzez własne wychowanie, czy wpływy medialne). Chcielibyśmy zaoferować Państwu możliwość zajmowania się tym problemem.

Edukacja seksualna jest ważnym elementem zapobiegania nadużyciom, ponieważ umożliwia dzieciom dostęp do słów i informacji, z którymi mogą się wyrażać i komunikować w niewygodnych dla nich sytuacjach. Nie musisz mieć żadnych obaw, co do nadmiernego obciążania dzieci życzliwą edukacją seksualną dostosowaną do ich wieku lub odebrania im "niewinności": Zabierasz im ich niewiedzę. Jest to istotna różnica.

Dzieci są istotami seksualnymi od samego początku, ponieważ są płciowymi, nie dopiero od okresu dojrzewania. Jednak seksualność dziecięca nie powinna być porównywana z seksualnością dorosłych. Charakteryzuje się głównie zabawą, dziecięcą ciekawością. Obserwowalne zachowania obejmują np. dziecięce eksplorowanie ciała, chęć patrzenia i pokazywania się oraz zadawanie pytań. Dzieci już we wczesnym wieku interesują się różnicami między płciami i tym, jak one same powstały.

Wrażliwe i adekwatne do wieku odpowiedzi na pytania nie "seksualizują" dzieci. To pomaga im znaleźć język. W ten sposób edukacja seksualna wzmacnia ich pewność siebie i chroni przed molestowaniem, ponieważ mogą szybciej klasyfikować akty seksualne.

A dzieci, które zdają się nie mieć żadnych pytań? Być może pytania zostały "niedosłyszane" lub zakwalifikowane jako "za wcześnie"... Dzieci mają bardzo dobre "anteny" i wiedzą, do kogo mogą się zwrócić ze swoimi pytaniami. Jeśli ich pragnienie wiedzy nie jest zaspokojone przez dorosłych opiekunów, szybko znajdują inne sposoby (starsze rodzeństwo, media...). Książka edukacyjna lub strona internetowa jest zawsze dobrym wprowadzeniem do tematu. Ważne jest, abyś wcześniej poświęcił swój czas i zobaczył, czy ilustracje, zdjęcia, filmy, a także język są dla Ciebie odpowiednie.

Żaden dorosły człowiek nie może uniknąć "dokonywania" edukacji seksualnej w jakiejkolwiek formie: zaczyna się ona od nazwania wszystkich części ciała przy przewijaku. Jak i czy później odpowiesz dziecku na pytanie, pokażesz mu swoją postawę i wartości. Rozmowa na tematy, które tu znajdziecie, jest zawsze związana z postawą wartości, które przekazujecie swoim dzieciom. Dlatego sensowne jest, aby zastanowić się nad tymi wartościami na wczesnym etapie.

Zatrzymaj się krótko i zastanów się: jak, kiedy, gdzie byliście "uświadomieni", przez kogo? Jakie tematy były omawiane? Które z nich zostały pominięte? Dlaczego? Co mogłoby być lepiej? Czy mieliście takie "oświecenie", jakie chcecie, aby Wasze dziecko miało? Nie? Więc należycie do absolutnej większości. Dobra wiadomość: możecie zrobić to lepiej! I to jest dokładnie to, w czym chcielibyśmy Wam pomóc.

To nie znaczy, że musicie zostać profesjonalistami w tych wszystkich dziedzinach. Daj sobie czas, czyli stwórz dla siebie okno czasowe, gdy dziecko zadaje Ci pytanie, a Ty nie masz w głowie odpowiedzi dostosowanej do potrzeb dziecka. Bądźcie autentyczni, na przykład mówiąc: "Moi rodzice nie uświadomili mnie dobrze, ale ja chcę zrobić to lepiej". Zdobądźcie książki odpowiednie dla danej grupy wiekowej i/lub zapoznajcie się z naszą aplikacją.

I dlaczego już tak wcześnie?

• Ponieważ dzieci są zainteresowane różnicami płci w bardzo wczesnym wieku. Nie chodzi tu tylko o chłopców czy dziewczynki, ale o postrzeganie różnych kobiecości i męskości.
• Ponieważ dzieci chcą wiedzieć, skąd "pochodzą".
• Ponieważ w przedszkolu i szkole podchwytują seksualne pojęcie/słowa i nie potrafią ich sklasyfikować.
• Ponieważ w mediach (od reklam plakatowych i telewizyjnych, po pornografię w mediach cyfrowych) są one konfrontowane z treściami o charakterze seksualnym już w bardzo młodym wieku, a w szczególności pornografia nie powinna być ich pierwszym podejściem do tego tematu.
• Ponieważ wiedza wzmacnia dzieci, gdy napotykają/dostrzegają różnorodność płci w codziennym życiu. Dzieci akceptują różnorodność/różnorodny styl życia, gdy o nim wiedzą i jest to ważne dla dobrego współistnienia w naszym społeczeństwie.
• Ponieważ dobrze uświadomione dzieci, później jako nastolatki, dają sobie dużo więcej czasu na pierwszy seks, bo wiedzą z grubsza, czego się spodziewać i nie poddają się tak łatwo presji rówieśników. Dzieci stają się silniejsze i bardziej odpowiedzialne w radzeniu sobie z miłością, seksualnością i relacjami.
• Ponieważ dobrze uświadomione dzieci są lepiej chronione przed napaścią seksualną: mają nazwy dla wszystkich części ciała (mogą więc wyartykułować wcześniej, jeśli na przykład ktoś pogłaskał je po genitaliach) i wiedzą, do kogo "należy" seksualność - mianowicie do starszych nastolatków lub dorosłych, jeśli oboje tego chcą. I że nie wolno tego robić z dziećmi.
• Ponieważ edukacja seksualna jest jednym z najważniejszych elementów w zapobieganiu wykorzystywania seksualnego dzieci. Większość sprawców pochodzi z najbliższego otoczenia społecznego dzieci, nie wystarczy ostrzeżenie przed "złymi obcymi".

Przy okazji, to jest absolutnie w porządku, jeśli dzieci są zakłopotane tematem, jeśli nie są przyzwyczajone do mówienia o nim. Można chichotać! Ale one też mogą czuć obrzydzenie: zachęcajcie dzieci do tych uczuć, mówiąc im jasno: "Nie można sobie wyobrazić jako dziecko, że to kiedyś może być coś miłego - nikomu nie wolno tego robić z dzieckiem!". W ten sposób - nie strasząc dziecka - włączyliście zapobieganie seksualnemu wykorzystywaniu dzieci w edukacyjną rozmowę.

Jaką rolę odgrywa w tym rozwój psychoseksualny?

W zasadzie każde dziecko ma swoje tempo i takie rozmowy go nie zmieniają (nie przyspieszają), tylko powinny być do niego dostosowywane, jak w przypadku innych tematów w życiu. Jeśli słuchasz swojego dziecka i zwracasz uwagę na to, co je interesuje, dowiesz się, kiedy jest gotowe na ten temat. Dzięki książkom lub innym materiałom do zabawy dla dzieci (np. lalki z genitaliami lub puzzle przedstawiającym różne formy rodziny), możecie zaoferować swojemu dziecku te tematy niemalże mimochodem.

Niniejszy podręcznik podzielony jest na trzy grupy wiekowe, w oparciu o standardy WHO dotyczące edukacji seksualnej w Europie: 4-6 lat, 7-9 lat i 10-12 lat. Przejścia są płynne i nie wszystkie etapy nauki mieszczą się we wspomnianym przedziale wiekowym.

Poniższa tabela przedstawia rozwój i obszary zainteresowania dzieci oraz ewentualne wsparcie ze strony rodziców. Podany wiek jest przybliżony, żadne dziecko nie jest dzieckiem standardowym.