Εισαγωγή

Αγαπητοί γονείς και νόμιμοι κηδεμόνες, χαιρόμαστε που η προσφορά μας προσέλκυσε το ενδιαφέρον σας. Αυτό σημαίνει ότι ανήκετε στους ενήλικες που θέλουν να καθοδηγήσουν τα παιδιά με σωστό τρόπο και με ασφάλεια στο δρόμο τους ως την ενηλικίωση, καθως και στον τομέα της σεξουαλικής εκπαίδευσης. Θα θέλαμε να σας βοηθήσουμε σε αυτό. Επειδή: πολύ λίγοι ενήλικες έχουν μάθει να μιλούν φυσικά για θέματα όπως το σώμα, την αγάπη, την σεξουαλικότητα και την ταυτότητα. Κάθε άτομο έχει το δικό του «σακίδιο σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης» - μερικά είναι γεμάτα, αλλά άλλα είναι τελείως άδεια.

Θέλουμε να σας βοηθήσουμε να συμπληρώσετε κάθε «θήκη» του σακιδίου σας - έτσι ώστε να μπορείτε να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις που έχουν τα παιδιά σας κατά την παιδική τους ηλικία και την εφηβεία τους και είναι πιθανό να σας ρωτήσουν μόνο όταν συνειδητοποιήσουν ότι λαμβάνουν απαντήσεις.

Ως ενήλικο μέλος της οικογένειας, είστε ο πρώτος συνομιλητής για τα παιδιά σας - ακόμη και αν έχουν άτομα που εμπλέκονται στο νηπιαγωγείο ή / και το σχολείο που παρέχουν κατάλληλες για την ηλικία και ευαίσθητες πληροφορίες. Εσείς είστε εκείνοι, που ονομάζετε πρώτοι όλα τα μέρη του σώματος όταν αλλάζετε ρούχα στο παιδί σας ή παραλείπετε κάποια, και που πιθανώς απαντάτε σε ερωτήσεις σχετικά με τη σεξουαλικότητα με τις φράσεις «είσαι ακόμα πολύ μικρός/ή γι αυτό» ή «ενδιαφέρουσα ερώτηση, πρέπει να σκεφτώ πώς να την απαντήσω».

Όσο πιο γρήγορα αρχίσετε να αντιμετωπίζετε τα θέματα του σώματος, της αγάπης, της σχέσης, της σεξουαλικότητας και της ταυτότητας ως κανονικά καθημερινά θέματα, τόσο πιο εύκολο είναι για εσάς - αλλά και τα παιδιά σας. Όσο μεγαλώνουν εκείνα, τόσο πιο αμήχανες γίνονται οι «συζητήσεις σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης». Δεν είναι ασυνήθιστο και οι δύο πλευρές να ανακουφίζονται όταν μια τέτοιου είδους συζήτηση φτάσει στο τέλος της. Η προσεκτική καθοδήγηση των παιδιών είναι πιο ωφέλιμη. Τα παιδιά που έχουν μάθει ότι μπορούν να έρθουν σε εσάς με τις ερωτήσεις τους και να λάβουν σοβαρές καθώς και πραγματικές απαντήσεις, θα συνεχίσουν επίσης να απευθύνονται σε εσάς.

Οι γονείς θέλουν το καλύτερο για τα παιδιά τους. Επομένως, είναι ακόμη πιο σημαντικό να λαμβάνετε σοβαρά υπόψη τυχόν αρνητικές στάσεις απέναντι στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση (είτε μέσω της δικής σας ανατροφής ή επιρροής των μέσων ενημέρωσης). Θα θέλαμε να σας προσφέρουμε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσετε κάτι τέτοιο.

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι ένα σημαντικό μέρος της πρόληψης της κακοποίησης επειδή παρέχει στα παιδιά λέξεις και πληροφορίες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να εκφραστούν σε δυσάρεστες καταστάσεις. Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε μήπως παραφορτώσετε τα παιδιά σας μέσω της κατάλληλης για την ηλικία τους και στοργικής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, ή μήπως τους στερήσετε την «αθωότητα» τους: τα απαλλάσσετε από την άγνοιά τους. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά.

Τα παιδιά είναι σεξουαλικά όντα από την αρχή, λόγω του φύλου τους, και όχι μόνο μετά την εφηβεία. Η παιδική σεξουαλικότητα δεν πρέπει να συγκρίνεται με τη σεξουαλικότητα των ενηλίκων, αλλά χαρακτηρίζεται κυρίως από παιχνιδιάρικη, παιδική περιέργεια. Οι παρατηρούμενες συμπεριφορές περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την παιδική εξερεύνηση του σώματος, την επιθυμία να βλέπουν και να δείχνουν καθώς και να κάνουν ερωτήσεις. Τα παιδιά ενδιαφέρονται από μικρή ηλικία για τις διαφορές μεταξύ των φύλων και το πώς δημιουργήθηκαν.

Η ευαίσθητη και κατάλληλη για ανηλίκους απάντηση των ερωτήσεων δεν «σεξουαλικοποιεί» τα παιδιά. Τα βοηθά να βρουν μια κοινή γλώσσα. Με αυτόν τον τρόπο, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ενισχύει την αυτοπεποίθησή τους και τα προστατεύει από επιθέσεις, καθώς μπορούν να αντιληφθούν τις σεξουαλικές πράξεις πιο γρήγορα.

Και τα παιδιά που δεν φαίνεται να έχουν ερωτήσεις; Ίσως οι ερωτήσεις «παρακούστηκαν» ή θεωρήθηκαν «προχωρημένες»... Τα παιδιά έχουν πολύ οξείες «κεραίες» και ξέρουν σε ποιον να απευθύνουν τις ερωτήσεις τους. Εάν η δίψα τους για γνώση δεν ικανοποιηθεί από τους ενήλικες, θα βρουν γρήγορα άλλους τρόπους (μεγαλύτερα αδέλφια, μέσα ενημέρωσης ...). Ένα εκπαιδευτικό βιβλίο ή ένας ιστότοπος είναι πάντα μια καλή εισαγωγή στο θέμα. Είναι σημαντικό να αφιερώσετε κάποιο χρόνο εκ των προτέρων και να δείτε αν οι εκπομπές, οι εικόνες, οι ταινίες και η γλώσσα φαίνονται κατάλληλες για εσάς.

Κανένας ενήλικας δεν μπορεί να αποφύγει να κάνει κάποια μορφή σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης: ξεκινώντας με την ονομασία όλων των μελών του σώματος όταν αλλάζει ρούχα στο παιδί του. Το πώς και αν απαντάτε σε μια ερώτηση αργότερα δείχνει στο παιδί τη στάση και τις αξίες σας. Η συζήτηση για τα θέματα που θα βρείτε εδώ σχετίζεται πάντα με μία στάση που βασίζεται στις αξίες, τις οποίες μεταβιβάζετε στα παιδιά σας. Είναι επομένως λογικό να σκεφτόμαστε αυτές τις αξίες σε πρώιμο στάδιο.

Μισό λεπτάκι: πώς, πότε, πού λάβατε σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και από ποιον; Ποια θέματα προέκυψαν; Ποια παραλήφθηκαν (και γιατί); Πώς θα μπορούσε να γίνει καλύτερα; Είχατε εσείς την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση που θα θέλατε να έχει το παιδί σας; Οχι; Τότε ανήκετε στην απόλυτη πλειοψηφία. Τα καλά νέα: μπορείτε να το βελτιώσετε! Και εδώ ακριβώς θέλουμε να βοηθήσουμε.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει τώρα να γίνετε επαγγελματίας σε όλα αυτά τα θέματα. Δώστε στον εαυτό σας ένα χρονικό περιθώριο για την περίπτωση που δεν έχετε υπόψη σας μια κατάλληλη απάντηση όταν το παιδί σας σας ρωτήσει κάτι. Να είστε αυθεντικοί λέγοντας, για παράδειγμα, «Οι γονείς μου δεν με διαπαιδαγώγησαν σωστά, αλλά εγώ θέλω να το βελτιώσω». Προμηθευτείτε βιβλία που είναι κατάλληλα για την αντίστοιχη ηλικιακή ομάδα ή/και ρίξτε μια ματιά στην εφαρμογή{/1] μας.

Και γιατί τόσο νωρίς;

• Επειδή τα παιδιά ενδιαφέρονται πολύ νωρίς για τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Δεν πρόκειται μόνο για τα αγόρια ή τα κορίτσια, αλλά για την αντίληψη της διαφορετικής θηλυκότητας και της αρρενωπότητας. Με τον αστερίσκο * ή τον αστερίσκο φύλου, χρησιμοποιούμε, και σε αυτό το εγχειρίδιο, ένα ύφος γραφής ευαίσθητο ως προς τη διάσταση του φύλου, το οποίο καθίσταται σαφές επίσης και σε άτομα που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να καταταχθούν στο σύστημα των δύο φύλων.
• Επειδή τα παιδιά θέλουν να μάθουν από πού «προέρχονται».
• Επειδή ακούνε σεξουαλικούς όρους/λέξεις στο νηπιαγωγείο και το σχολείο και δεν μπορούν να τους αντιληφθούν.
• Επειδή έρχονται από πολύ νωρίς αντιμέτωπα με σεξουαλικό περιεχόμενο στα μέσα μαζικής ενημέρωσης (από διαφημιστικές αφίσες, τηλεοπτικές διαφημίσεις έως πορνό σε ψηφιακά μέσα) και ειδικότερα το πορνό δεν θα έπρεπε να είναι το πρώτο σημείο εισαγωγής στο θέμα.
• Επειδή η γνώση ενδυναμώνει τα παιδιά όταν συναντούν / αντιλαμβάνονται την ποικιλομορφία των φύλων στην καθημερινή ζωή. Τα παιδιά αποδέχονται την ποικιλομορφία / τους διαφορετικούς τρόπους ζωής όταν γνωρίζουν για αυτό και αυτό είναι σημαντικό για την καλή συνύπαρξη στην κοινωνία μας.
• Επειδή τα παιδιά που έχουν δεχτεί καλή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, αργότερα ως έφηβοι, δίνουν στον εαυτό τους πολύ περισσότερο χρόνο για να κάνουν σεξ για πρώτη φορά, επειδή ξέρουν περίπου τι να περιμένουν και δεν επηρεάζονται από την ομήγυρη. Τα παιδιά καθίστανται ικανά και είναι πιο υπεύθυνα στα θέματα της αγάπης, της σεξουαλικότητας και των σχέσεων.
• Επειδή τα παιδιά που έχουν δεχτεί καλή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση προστατεύονται καλύτερα από τις σεξουαλικές επιθέσεις: έχουν ονόματα για όλα τα μέρη του σώματός τους (μπορούν έτσι να εκφραστούν νωρίτερα αν κάποιος χαϊδέψει τα γεννητικά τους όργανα, για παράδειγμα) και γνωρίζουν πότε είναι θεμιτή η σεξουαλική δράση - δηλαδή σε μεγαλύτερους εφήβους ή ενήλικες, όταν θέλουν και οι δύο. Και ότι δεν επιτρέπεται να το κάνει κάποιος με παιδιά.
• Επειδή η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι ένα από τα πιο σημαντικά δομικά στοιχεία για την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Η πλειονότητα των δραστών προέρχεται από το στενό κοινωνικό περιβάλλον των παιδιών, επομένως μια προειδοποίηση για τους «κακούς αγνώστους» δεν είναι αρκετή.

Παρεμπιπτόντως, είναι φυσιολογικό να προκαλεί ντροπή στα παιδιά η συζήτηση για το θέμα αυτό, όταν δεν είναι συνηθισμένα σε τέτοιου είδους συζητήσεις. Μπορούν να γελάσουν! Και μπορούν να αηδιάσουν: Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να αισθάνονται έτσι, λέγοντάς τους ξεκάθαρα: «Ως παιδί, δεν μπορείς να φανταστείς ότι αυτό μπορεί να είναι κάτι ωραίο - κανείς δεν πρέπει να το κάνει με ένα παιδί!» Έτσι, χωρίς να φοβίσετε το παιδί, έχετε καταφέρει να ενσωματώσετε την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών σε μία εκπαιδευτική συζήτηση.

Τι ρόλο παίζει η ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη σε αυτό;

Κατά κύριο λόγο ισχύει πως κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό. Μερικά παιδιά ενδιαφέρονται ήδη από νωρίς για αυτά τα θέματα, άλλα λίγο αργότερα. Όπως και με άλλα ζητήματα στη ζωή. Εάν ακούτε το παιδί σας και προσέχετε ποια είναι τα ενδιαφέροντά του, θα μπορείτε εύκολα να διαπιστώσετε πότε είναι έτοιμο και για πιο πράγμα. Με βιβλία ή άλλα παιδικά παιχνίδια (για παράδειγμα κούκλες με γεννητικά όργανα ή παζλ που απεικονίζουν διαφορετικές οικογενειακούς τύπους) μπορείτε να προσφέρετε στο παιδί σας τα θέματα σχεδόν παράλληλα.

Αυτό το εγχειρίδιο χωρίζεται σε τρεις ηλικιακές ομάδες με βάση τα πρότυπα της ΠΟΥ για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην Ευρώπη: 4-6 ετών, 7-9 ετών και 10-12 ετών. Τα όρια των ηλικιακών ομάδων είναι σχετικά και δεν εμπίπτουν όλα τα βήματα μάθησης εντός της καθορισμένης ηλικίας.

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τι εξέλιξη και τι τομείς ενδιαφέροντος μπορούν να αναμένονται για κάθε ηλικιακή ομάδα και τι είδους γονική υποστήριξη σχετίζεται με αυτές. Τα στοιχεία ηλικίας είναι κατά προσέγγιση, κανένα παιδί δεν αντιστοιχεί σε νόρμες.